Voir les articles dans "Non classé"
16 Nov 2011
Jean-Luc Deuffic

Manuscrits médiévaux et marques de bibliophiles

Mise en ligne d’un site dédié aux  Manuscrits médiévaux et marques de bibliophiles


La signature de Jean duc de Berry
(c) Paris, BnF, Fr. 256

6 Nov 2011
Jean-Luc Deuffic

Nouveautés

Mise en ligne de deux nouveaux sites web :

Henri Bohic, un juriste breton du Moyen Âge [ lien ]

Manuscrits du Moyen Âge [ lien ]

1 Oct 2011
Jean-Luc Deuffic

Quelques manuscrits de Jean Blondelet (XVe s.)

Parmi les membres de la famille BLONDELET, \”une honorable famille tourangelle dont certains ont assumé des charges importantes aux XIVe et XVe siècles\”, figure Jehan Blondelet, préchantre de Tours en 1440, chancelier en 1456. C’est lui qui fut conseiller et procureur de René d’Anjou (1409-1480) en cour de Rome, et c’est à lui probablement que l’on doit associer plusieurs manuscrits dispersés :  
 

(c) London, British Library, Harley 4985, f. 2

Berlin, Deutsche Staatsbibliothek, ms Phill. 1883 (J). Compendium historiae Hierosolymitanae. Parchemin. Début XIVe s. Mention XVIe s. au f. 109 : Iste liber est de libris patris mei Petri Blondelet\”. Ancien Clermont 654 [ Lien ]

Harley 4985. Tobias, Judith, Ruth, et les Proverbes avec la glossa ordinaria. Parchemin. 125 + IV f. 250 x 165 (170 x 85) mm.  Note au f. 125 : ‘Hunc librum emi Basilee a librario publico prope fratres minores. Blondelet’. Collège des Jésuites de La Flèche : ‘Col. Flex[iens] Soc. Jesu Cat…’ (f. 2). Donné par le recteur du collège à Nicolas Foucault le10 Septembre 1706 (note de la main de Foucault au f. 1).[ Lien ]

Leiden, UB, BPL 89. Epitoma historiarum Philippicarum Pompei Trogi / Marcus Junianus Justinus – Parchemin, 76 f. 280 x 115 (187 x 109) mm. f. 74r : \”Peregi ego Pucciarellus hoc opus die vigesima secunda augustin 1352 Indictione nona de quo sospitatis auctori gratie referantur.\” – \”Hunc librum emi Rome precio ducatus unius cum dimidio. Blondelet.\” (XVe s.) Description catalogue : [ En ligne ] [ Lien ] Volume ayant appartenu à Paul Petau : K. A. De Meyier, Paul en Alexandre Petau, Brill, 1947, p. 54-55 [ En ligne ]
Colophons, 16206 [ En ligne ]. L. Reynhout, Formules latines de colophons, Brepols, 2006, p. 225.
 
Paris, BnF, Lat. 350A. Bartholomaeus Anglicus, De proprietatibus rerum. XVe s. Papier. 362 f. 320 x 230 mm. \”Finito libro sit laus et gloria Christo, ferrarie, ultima mensis februarii 1437\”. \”Hunc librum feci scribi Bononie, dum illic essem. Blondelet.\”

Paris, BnF, Lat. 4911. \”Hic finit opus Ricobaldi Ferrariensis Excellentis historiographi quod scriptum fuit Rome die xxviia mensis decembris anno christi Millesimo ccccmo tricesimo Tercio\” (1433). Puis : \”hunc librum feci scribi Rome ut supra Blondelet./ et extrahi ab exemplario domini blanciardini./ quod fuerat N. perrigaut*. Blondelet\”.
Gabriele Zanella, Riccobaldo da Ferrara. Pomerium Ravennatis ecclesie, 201 [ En ligne ]
F. Bertolli, \”La Biblioteca Capitolare di S. Giovanni in Busto Arsizio…\”, dans  AA. VV.  Ricerche storiche sulla Chiesa Ambrosiana, II, Milano 1971 (Archivio Ambrosiano 21), p. 398 n. 9 ; F. Bianchi, Une recherche sur les manuscrits à cahiers mixtes, dans Scriptorium, 48, 1994, 2, p. 259-286. CH. Samaran et R. Marichal, Catalogue des manuscrits en écriture latine portant des indications de date de lieu de copiste, II, Paris, CNRS, 1962, p. 243 et pl. XCIV.
* Doyen de la cathédrale d’Angers en 14222/1424.

Pour les autres membres de la famille BLONDELET voir ici.

26 Sep 2011
Jean-Luc Deuffic

Jacques du Poirier, médecin à Tours, bibliophile et helléniste érudit

Ce post ne tend pas à l’exhaustivité. Merci d’avance pour toutes vos suggestions …

Jacques du Poirier de la Ramée, médecin de l’Hôtel-Dieu de Tours, \”dépassant les exigences d’un métier astreignant\”, composa mémoires de médecine et opuscules de philologie. Notre érudit possédait une petite bibliothèque de manuscrits grecs et latins… certains d’époque médiévale.
Il travailla en 1688 à la rédaction d’un traité sur l’épidémie des troupes oeuvrant à l’aqueduc de Maintenon, manuscrit original conservé aujourd’hui à la BnF :
Paris, BnF, Nlles acq. Lat. 1237. Idea morbi castrensis Mentenone ad Eurae Gallardonisque flumina grassantis, hoc est de lue a tetro spiritu per laxata terrœ etmontis effossi spiramenta exhalante ac regio exercitui aquae ductum toto orbe celeberrimum summo conatu molienti piorsus infesta, cum observationibus practicis ac curandi ratione. Accessit obiter mantissa de monstris duobus in agro Turonensi nuper oborlis. Ad serenissimum Delphinum. Horis succisivis Jacobi du Poirier, Turonensis-Ambaesiani doct. med. Fac. Monsp. conscripta. Turonibus, anno R. S. H. MDCLXXXVIII. — Ce titre général, formant le f. 1 du volume, est imprimé, de même que le titre de l’Appendice (f. 29) : Mercurius …, sive mantissa monstrosa duplex, altéra geminum capitis tamen unius agnum ; portentosior altéra ex promiscua diversorum animantium specie vitiosiorem parentibus progeniem exhibet ac D. D. D. serenissimo Delphino.— Appendix de fabulosis ut vulgo perperamque creditum est antiquorum numismatum monstris (f. 43v). — Lettre de M. Le Vasseur, docteur en médecine et médecin ordinaire de l’hostel Dieu du Mans au sieur du Poirier, docteur médecin de l’hostel Dieu de Tours (47). — Lettre du sr du Poirier à M. Le Vasseur (f. 48). — Seconde lettre de M. Le Vasseur à M. du Poirier (f. 49). — XVIIe s.


Aqueduc de Maintenon

Jacques du Poirier est l’auteur d’une Quaestio medico-chyrurgica an spinae ventosae mercurialia proposita… quam … conabitur… Jacobus Du Poirier,… 1714. Avenione : apud Josephum-Carolum Chastanier. 17 p. in-8°. (Exemplaire : Avignon 8° 24787/5 ; Paris, Bibliothèque interuniversitaire de médecine 90958 t. 596 n° 11) [ (mal) numérisé ]

Son traité sur Grégoire de Nazianze  est contenu dans le ms Paris, BnF, suppl. grec, 870. Notae in S. Joannem Chrysostomum ; descriptio cod. antiquissimi S. Joannis Chrysostomi … Au f. 268 :  Jacobi Pererii, Turonensis medici, adversaria in S. Gregorium Nazianzenum. XVIIIe s. Papier. Provient de Saint-Germain des Prés.
Voir à ce sujet une lettre qu’il adresse en 1709 au Révérend Père François Louvard (1661-1729), membre de la Congrégation de Saint-Maur (à Saint-Denis) au sujet de son manuscrit de Grégoire de Nazianze :


Copyright © Bibliothèque nationale de France

Lettre sur GALLICA, d’après Paris, BnF, Fr. 19680 : [ page 1 ] [ page 2 ] . Allusion au \”Prospectus novae editionis operum Sancti Gregorii theologi seu Nazianzeni\”.

De Jacques du Poirier, également :  Historia de los Reyes de Espana, par J. du Poirier. In-16°, 190 f. maroq. rouge, dent., tr. dor. Manuscrit fait et composé au château de la Bourdaisière, en 1700, par J. du Poirier, médecin. Il dédie son travail à Philippe V d’Espagne, duc d’Anjou (1683-1746). — Curieux médaillons emblématiques faits à la main. Manuscrit cité dans le Catalogue d’anciens livres et manuscrits de la bibliothèque de M. ** (Charles Motteley). La vente aura lieu le 15 février 1842, Paris, 1841, n° 2181 – De même, dans le Catalogue de la bibliothèque de feu M. Arthur Dinaux (I, 1864), n° 491. [ ci-contre Philippe V d’Anjou (Musée Condé) ]


Château de la Bourdaisière

Liste de quelques manuscrits ayant appartenu à Jacques du Poirier
:


London, BL, Harley 4386
. Henry Suso, L’Orloge de sapience. Translation attribuée à Jehan de Souhaube. Description sur le site de la BL [ En ligne ]. 1er quart du XVe s. Parchemin. 162 f. 290 x 215 (200 x 140) mm, sur 2 colonnes. Provenance : Jehan Dubois, XVe s. : ‘Ce livre est a Jehan dubois seigneur de fontaines’ (f. 162) – Jacques Poirier, en 1683, ‘J. du Poirier d. med. à Tours 1683’ (f. 2) – Nicholas Joseph Foucault, marquis de Magny (1643-1721). Voir The Diary of Humfrey Wanley 1715-1726. Edited by C. E. Wright and Ruth C., Wright. London : The Bibliographical Society, 1966. 2 volumes, I, 95 n 2. Ci-contre, détail f. 2. © The British Library.
Jean du Bois, seigneur des Fontaines, maître d’hôtel de Louis XI, secrétaire de la reine Anne de Bretagne. Château des Fontaines, à Rouziers. Sur cette famille – originaire de Flandre et venu s’établir en Touraine au XVe s. –  voir entre autres : Evelyne Berriot-Salvadore, \”Un précieux livre de famille : Les Poésies diverses de Jean Meschinot (ms 905 de la Bibliothèque municipale de Tours)\”, dans Bulletin de l’Association d’étude sur l’humanisme, la réforme et la renaissance, 29, 1989, p. 11-16  [ En ligne sur Persée ] – Vitae Petri Aerodii quaesitoris Andegavensis et Guillelmi Menagii advocati … par Gilles Ménage [ En ligne ] – Note sur la famille du Bois de Fontaine-Maran [ En ligne ] –  Dictionnaire de la noblesse, La Chesnaye, t. II, p. 596 [ En ligne ] :



Copyright © The British Library. Harley 4386, détail.

London, BL, Sloane, 3095
London, BL, Sloane 3116
. Papier. In-4°. 102 f. XVIIe s.
A Jacques du Poirier en 1687.
1. f. 2-73. ‘Divers memoirs de deffunct Daniel Mignot Orfebre de l’Empereur Rodolphe et Rochelois de Nation’. Passages en haut-allemand. [ Daniel Mignot orfèvre a Reims au XVI e siècle, huguenot, dut s’exiler à Augsbourg pour cause de religion . JLD voir par ex [ Lien ] ]
2. f. 74-95. Traités chimiques et alchimiques, partie en latin, partie en français.
3. f. 96-102. Table des matières.
[ Lien : Alchemical Manuscripts in the British Library ]
London, BL,  Sloane 3117. Papier. In-4°. 111 f. XVIIe s.
Quandam Jacobi du Poirier, Amboissensis.
1. Bernardi Comitis Marchiae Trevisanae liber de lapide philosophorum, in quatuor partes divisus. f. 2-84.
Exstat impress variantibus quibusdam apud Theatrum Chemicum ; ed Argentorati, 6 t., 1613. t. I, p. 748.
2. ‘Epistola Magistri Arnaldi di Villa Nova ad Regem Neapolitanum’; super Alchemia. f. 85-94.
Exstat impressa apud ipsius Arnaldi Opera ; ed Basil f. 1585, col. 2049.
3. ‘Tabula smaragdina Hermetis Trismegisti philosophi’. f. 95.
Exstat impressa cum commentario W. Chr Kriegermanni, 12mo , p. 2.
4. ‘Hortulani philosophi ab hortis maritimis commentariolus in tabulam smaragdinam Hermetis Trismegisti’, avec preface. f. 96b-108.
Praefigitur : ‘Precatio Hortulani’.
Commence : ‘Ego dictus Hortulanus ab hortis maritimis nuncpatus’.
Titre du chap. I : ‘Quod ars alchimiae sit vera et certa’.
Commence : ‘Dicit autem philosophus Verum, scilicet, est quod nobis data est ars alchimie’.
A la fin : ‘Excussum Berne per Joannem Petreium Norimbergensem, 1545’.
[ Lien : Alchemical Manuscripts in the British Library ]
London, BL, Sloane 3118. Papier. In-4°. 66 f. XVIIe s.
Collectanea medica et chemica Jacobi de Poirier.
[ Lien : Alchemical Manuscripts in the British Library ]
London, BL, Sloane 3119. Papier. In-4°. 357 f. XVIIe s.
Collectanea Jacobi de Poirier, volumen alterum.
[ Lien : Alchemical Manuscripts in the British Library ]
London, BL, Sloane 3120. Papier. In-4°. 192 f. XVIe s.
1678 : Jacobi du Poirier
[ Lien : Alchemical Manuscripts in the British Library ]
London, BL, Sloane 3121. Papier. In-4°. 128 f. XVIIe s. 
Jacob du Poirier d’Ambroise, ‘estudiant en medicine et en alchymie a Paris, 1676’.
‘Lucidiare de Maistre Arnault de Ville Neufue’ – 53 chapitres. Traduit du Latin par Barnabé de Cologne(?). f. 2-128.
Commence : ‘Toutte nostre science, laquelle nous avons trouvée espendue en divers vollumes’. A la fin : ‘Et pour ce que Mr Jean de Meun obscurement propose ce traicté en son livre, nous Barnabé [‘Beviard’] de Colougne [‘Noruegue’] avons scelluy esprouve et esclarcy par la maniere que dit est, et est vray’. 
[ Lien : Alchemical Manuscripts in the British Library ]


Copyright © The British Library. Sloane 3195.

London, BL, Sloane, 3124
London, BL, Sloane, 3126
London, BL, Sloane, 3127
London, British Library, Sloane 3195
. Gautier Agilon, La somme de diverses maladies qui sont en corps. Copié en 1457 : ‘Je Jehan le sueurs ay fait faire ce present livre en la ville de montpellier par guille brunier et fut finit le vj. Jour de septembre lan mil [i]iijc lvij’ (f. 277v). Inscription, 16/17e s.: ‘Rene de montauban’ (f. 139). ‘Jaques du Poirier d’amboise doct. med. à Tours 1683’ (f. 2). Voir ill. ci-dessus [ Lien ]


Glasgow University Library Gen. 1112 : Grec.  Menologion pour le mois de janvier. Avec début d’un fragment du Panegurikon. Xe s. Parchemin. 352 f. 380 x 250 mm. 2 col. François Halkin, \”Un nouveau ménologe grec de janvier dans un manuscrit de Glasgow\”, in Analecta Bollandiana, 75, 1957, p. 66-71 [ Lien ]

Leyde UL, ms Or. 1298 (Hebr. 81). Pentateuch. Hébreu. Fragment.  Parchemin. 175 f. 2 col.  ;  Possesseur : Nicolas Foucault (1643-1721) : ex Bibl. Nicol. Jos. Foucault Comitis Consistoriani.\” . Jacques du Poirier :  Jacobo du Poirier Turonensi Ambaesiano Doctori Medico Don. D. Avenione Raupor …\” (cetera legere non potui) et hebr. . . . Une note en hébreu précise que le manuscrit est un don d’un certain Moses. Inventory of the oriental manuscripts of the library of the University of Leiden, 2, Leiden, 2007, p. 106-107 [ Lien ]

Tours BM, 403. Recueil. XVe s. 215 x 150 mm. Gerson, saint Bonaventure. En haut du fol. 1, on lit cette note, biffée : « Jacobo du Poirier, Turonensi Ambasiano, doctori medico, dedit vir ill. D. D. Milon, canonicus Sancti Martini Turonensis, VIIo kalendas maii 1668. ». Milon, chanoine de Saint-Martin de Tours. Description Dorange [ lien ]
Tours, BM, 404. Entre autres : Traité sur las quatre vertus théologales … Pierre Bertrand, Hugues de Saint-Victor, De medicina anime …. 309 f. Papier. XVe s. Ex libris de Jacques du Poirier. Description Dorange [ lien ]
Tours, BM, 618. Recueil de 2 manuscrits. 1) Règle de saint Benoît 2) Sermons pour toute l’année. 79 + 116 f. Parchemin. XIVe s. Manuscrit détruit lors de l’incendie de la bibliothèque le 19 juin 1940. Description Dorange [ lien ]
Tours, BM, 619. Règle de saint Benoît. Papier. XVe s. provenance : Saint-Vincent du Mans. Au bas du f. 1, en écriture du XVe siècle : « Hic libellus est monasterii Sancti Vincentii prope Cenomanum », et du XVIIe siècle : « Jacobi du Poirier, Turon. Ambas. doct. med., 1680 ». Manuscrit détruit lors de l’incendie de la bibliothèque le 19 juin 1940. Description Dorange [ lien ]
Tours, BM, 620. Recueil. 1437/1438. Traduction française de la règle de saint Benoît. Saint Bernard, Traité sur la considération. Pierre d’Ailly, Méditations sur les sept psaumes de la Pénitence. Ex-libris de jacques du Poirier. Description Dorange [ lien ]
Tours BM, 1469. Robert le Moine, abbé de Saint-Remy à Reims. Histoire de la première croisade. XIIe s. 104 f. Manuscrit  \”T\” dans le Recueil des historiens occidentaux des croisades, t. III, p. 721-882. Au bas de la première page se lit le nom d’un ancien possesseur, Jacques du Poirier, médecin à Tours : « Ex armario Jac. Pererii, doctoris medici Turonis, 1695 », suivi de ces mots, d’une autre main : « nunc Majoris Monasterii ». Manuscrit détruit lors de l’incendie de la bibliothèque le 19 juin 1940. Description Dorange [ lien ]

Manuscrit des Mémoires de Guillaume de Villeneuve, publiées par Dom Martène : Historia belli Italici sub Carolo VIII, rege Francice, Siciliœ et Jerusalem, Gallicè scripta à Guillelmo de Villanova qui present aderat : ex ms. clariisimi viri Jacobi du Poirier, doctoris medici Turonici. [ Lien ]

Un manuscrit du vénérable Hildebert : Libellus qui dicitur Floridus aspectus E manuscripto Codice quingentorum circiter annorum Cl. Viri D. Jacobi du Poirier Doctoris Medici Turonensis. [ Lien ]

Montfaucon a publié, dans Bibliotheca bibliothecarum mss. nova (II, 1306 et non 1036 comme l’indique Omont) une liste des manuscrits grecs possédés par le médecin de Tours :

Manuscrits de M. du Poirier de Tours.
S. Ephraem Encomium in S. Basilium
Cosmae Vestitoris in translationem Reliquiarum S. Joannis Chrysostomi
2. Ejusdem in eamdem translationem
3. Ejusdem in eamdem translationem : & de Apologetico Imperatoris ex persona matris & totius populi
S. Amphilochi Episcopi Iconii, de vita & miraculis sancti Basilii Caesariensis Archiepiscopi
De Eubulo
De Episcopatu
De Juliano Imperatore, & quod precibus Sancti viri occisus fit
De Arianis, & de valente Imperatore
De filia Proterii, & de ejus filio, qui rescriptum fecit diabolo
De Sancto Ephraem
De Ecclesia Nicaena
De muliere quae rescriptum fecit
Vita, conversatio & miracula S. Petri Hegumeni Monasterii S. Zachariae, scripta a Sabba Monacho
Menaeum Graecorum ubi Januarius mensis tantum exprimitur
S. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini ad Monachos in Canopo, de sanctis Martyribus Cyro & Joanne
Sophronii Monachi Monasterii Theodosii Abbatis, qui postea fuit Episcopus Jerosolymitanus, Encomium in sanctos Joannem & Cyrum Martyres
De Theodoro qui alborem in oculis habuerat
De alio cujus pes fractus fuerat
De isidoto qui respirationis infirmitate laborabat
De Theodoreto a daemone possesso
De Joanne qui corpore male affectus erat
De Elpidia sanguinis fluxum patiente
De Mena Loripede
Vita S. Antonii Sancto Athanasio auctore
[ En ligne sur E-CORPUS ]

Quelques livres de sa bibliothèque

[NOUVEAU TESTAMENT GREC]‎ Tès kainès Diathèkès apanta.‎ Amsterdam, Guillaume Blaeu, 1633. 1 vol. in-16°, reliure XVIIIe s. maroquin olive, dos lisse orné à la grotesque, pièce de titre en maroquin rouge, encadrement de triples filets dorés sur les plats avec petits fleurons dorés aux angles, filet doré sur les coupes, roulette dorée intérieure, tranches dorées. Titre-frontispice gravé en taille-douce, 454 p., (3) f. Ex-libris ms. in fine \”Du Poirier, doct. med. Turonis, 1687).‎ Elégante contrefaçon de l’édition elzévirienne parue la même année, imprimée en très petits caractères grecs. Graesse VII, 77.‎ Librairie Jean-Marc Dechaud.

[Autokratorōn, Ioustinianou, Ioustinou, Leontos nearai diataxeis. Ioustinianou édikta] = Impp. Iustiniani, Iustini, Leonis nouellae constitutiones. Iustiniani edicta / Ex bibliotheca illustris viri Huldrici Fuggeri, domini in Kirchperg & Weyssenhorn, publicae co[m]moditati dicantur. Iustiniani quidem opus antea editum, sed nunc primùm ex vetustis exemplaribus studio & diligentia Henrici Scrimgeri Scoti restitutum atque emendatum, & vigintitribus Co[n]stitutionibus, quæ desiderabantur, auctum. Cui & edicta eiusdem imperatoris, non prius edita ta[n]quam corollarium, accesserunt. Iustini autem & Leonis constitutiones (quae & ipsae in antiquis codicibus nouellae cognominantur) nunquam antea in lucem prolatae. [Genevae] : excudebat Henricus Stephanus Huldrici Fuggeri typographus, 1558.  \”Jacobus du Poirier La Ramée Ambosiensis juris et medicinae studiosus Parisiis ann. apartu Virginis intactae deiparae 1677\” p. 515. [ St Andrew’s University Library ]

Aristote. Opera. v. 1. Porphyrii Introductio siue universalia. Aristotelis Praedicamenta. Peri herminias i[n] De interpraetatione. Priora resolutoria. Posteriora resolutoria. Topica. Elenchi. –v. 2. Aristotelis uita ex Laertio. Eiusdem uita per Ioannem Philoponum. Theophrasti uita ex Laertio. Galeni De philosopho[rum] historia. Aristotelis De physico auditu. De coelo. De generatione & corruptione. Meteorologicorum quatuor. De mundo ad Alexandrum. Philonis Iudaei De mundo. Theophrasti De igne. Eiusdem De ventis. De signis aquarum & uentorum incerti auctoris. Theophrasti De lapidibus. — v. 3. [Aristotelis De historia animalium, …. Theophrasti De piscibus, …]. v. 4. Theophrasti De historia plantarum. Eiusdem De causis plantarum. Aristotelis Problematum sectiones. Alexandri Aphrodisiensis Problematum libri. Aristotelis Mechanicorum liber. Eiusdem Metaphysicorum libri. Theophrasti Metaphysicorum liber. — v. 5. Aristotelis Ethicorum ad Nicomachum libri. Politicorum libri. Oeconomicorum libri. Magnorum moralium libri. Moralium ad Eudemum libri. Venice, Aldus Manutius, Romanus, 1495-1498. Inscription au v. 1 : I[aco]bus du Poirier Turonensis-Ambaesiensis, Doct. Med. Monspel. Turonis … 1683. Ex. John Boyd Thacher Collection (Library of Congress)

Celsus (Aulus Cornelius) De re Medica libri octo.
Title with woodcut vignette border, woodcut initials, inscription of Jacob du Poirier to title, extensive contemporary ink marginalia, [Adams C1243; Wellcome 1398], Paris, Christian Wechel, 1529 bound with Scribonius (Largus) De Compositionibus Medicamentorum liber unus, woodcut initials, [Not in Adams; Garrison & Morton 1785; Wellcome 5893], Paris, Simon Silvius, 1528 bound with Galenus (Claudius) Liber de plenitudine. Polybus de salubri victus ratione priutorum… 2 works in 1, woodcut initials, occasional foxing, [Adams G98; Waller 3386; Wellcome 2600], Basel, Christian Wechel, 1528, together 3 works in 1 vol., later calf, rebacked, covers worn, folio. [ Bloomsbury Auctions 15 juin 2005 ]

Ouvrages conservés à la British Library :
[ Liste du fonds Sloane ] – Sir Hans Sloane (1660-1753)
539.a.11.  Hippocratis Aphorismi Graeco-Latini e regione. Ex optima versione, cum indice novo. … Adjecta sunt eiusdem Hippocratis prognostica, et insigniores C. Gelsi sententiae. 2 pt. Apud S. Pigoreau : Parisiis, 1631. In-12º. Jacobus du Poirier amb[ parisien[.
539.b.5.  Le livre du grand … Hippocrate de plaies de Teste. Thresor de Chirurgie. Traduit du Grec, corrigé et commenté, par M. F. de Dissaudeau. Saumur, 1612. In-12º. Jbus Poirier de la Ramee d med Monsp. 1681 [ numérisé ]
539.b.15.(1.)  Ippokratoys peri trophes biblion. Hippocratis libellus de alimento, a S. Gormeleno … e Graeco in Latinum conversus, et commentariis illustratus. 47 p. N. Chesneau : Parisiis, 1572. 8º. Jbus Poirier a Ramius Turonensis ambrosianus d med monsp. 1683. Le patricien breton Etienne Gourmelon, né vers 1530, reçu docteur en médecine à Paris le 5 mars 1561, devint en 1567 professeur à la Faculté, qui l’élut doyen en 1575.
539.b.25. Marin Cureau de La Chambre : Nouae methodi pro explanandis Hippocrate & Aristotele specimen, etc. 424 p. Typis Edmundi Martini : Parisiis, 1668. In-12º.  Jbus du Poirier doct. med. Turonis 1683
539.c.20.  J. B. Montani … in secundum librum aphorismorum Hippocratis lectiones. Venetiis, 1554. In-8º. \”Jacobus poirier Sr de la Ramee Turonensis Ambrosiensis doct med fac monsp. 1680\”
539.d.3. Hippocratis aphorismi versibus Graecis et Latinis expositi, per G. Denisotum, … cujus selectiora aliquot epigrammata addita sunt huic operi, studio … J. Denisot … in lucem editi.  pp. 166. F. Dehors : Parisiis, 1634. 8º. J Poirier turonensis Ambrosianus doct med fac monspel 1683.
539.i.9. Oeconomia Hippocratis, alphabeti serie distincta. In qua dictionum apud Hippocratem omnium, praesertim obscuriorum, vsus explicatur … ita vt Lexicon Hippocrateum meritò dici possit.  pp. 694. Apud A. Wecheli heredes : Francofurdi, 1588. fol. \”Ex libris Geraldi (name deleted) Doctoris medici emptus anno 1656\”.  Jbus du Poirier de la Ramee Amborgiensis Monspeli 1679 d m [ Lien ] [ numérisé ]
540.a.20.  Aphorismi Hippocratis Græce et Latine : una cum Galeni commentariis: N. Leoniceno … interprete. Necnon J. Signoreti … excerpta aphoristica, cum symbola. Accesserunt adnotamenta marginalia. … Editio postrema … castigatior.  2 pt. Lugduni, 1668. J.bus du Poirier
540.b.30. Commentaria in prognosticum Hippocratis. Authore F. Vallesio Covarrubiano. Compluti, 1567. 8º. JB Du Poirier doct med Turonis 1663 [ numérisé Gallica ]
542.a.10. G. Rondeletii Opera Omnia Medica. Nunc … opera J. Croqueri repurgata … Editio postrema, aliquot opusculis hujus authoris nondum antehac editis aucta, etc.  Monspessuli, 1620. 8º. Jacobus du Poirier Ambrosianus de la Ramee 1677 [ numérisé Google ]
542.a.29. Gulielmi Rondeletii … de ponderibus sive de justa quantitate & proportione Medicamentorum liber.  Lugduni, 1621. Jacobus Ramus ambrosiensis parisiensis…
544.i.3.  Medicina Universa J. B. M. … ex lectionibus ejus, cæterisque opusculis … collecta, … studio & opera M. Weindrichii, etc. 3 tom. Francofurdi, 1587. Jbus du Poirier Turonensis Ambrosianus doct med fac Monspel Turonis 1683 [ numérisé ]
547.d.10. Synopsis methodica pharmacorum omnium quae in communi sunt practicantium vsu, omnibus qui mediciniae factiuae studio tenentur, vtilissima : in II. libros diducta ; venundantur Parisiis, apud Nicolaum Rousset, 1617 [1614, 17]. In-4º. Jbus du Poirier Turonensis Ambrosianus med Turonis 1683.
549.f.1.  La Grand chirurgie de Philippe Aoreole [sic] Theophraste Paracelse … Traduite en François, de la Version Latine de Iosquin d’Alhem … et illustree d’amples annotations … Par M. Claude Dariot. Plus vn discours de la goutte & causes d’icelle, auec sa guerison. Item III. Traictez de la preparation des medicamens, avec vne table pour l’intelligence du temps propre au recueil, composition & garde des herbes, fruicts et semences. Nouuellement reueu & mis en lumiere par le dit Dariot. Troisiesme edition.  3 pt. I. Foillet : Montbeliart, 1608. 8º. JB du Poirier d med a Tours. 1683 [ Lien ]
717.c.20.  Egkykl opaideia sive artificiosa ratio et via circularis ad artem magnam … R. Lullii per quam de omnibus disputatur habeturque cognitio. … Accesserunt lineae communicationis, … sive idea artis brevissima.  In Callegio Salicetano [La Saussaye], 1646. 8º.  J B du Poirier doct med Turonis 1663
773.b.4. Lexicon medicum, Graecolatinum … Ex Hippocrate et Galeno desumptum. Opera et studio Adriani Ravesteinii … tertia … parte auctius, & innumeris … mendis expurgatum, etc. 517 p. Apud I. Faeton: Lugduni, 1664. 8º.  Jacobus du Poirier [ Edition de 1607 numérisé ]
775.b.1.  Rationalis Methodus … ad omnes fere curandos morbos internarum partium humani corporis, etc. (Medicinale compendium isagogicum C. Thomaii … ad tyrones.)  Venetiis, 1549. In-8º. Jbus du Poirier Ambrosianus d med Turonensis 1687
779.a.7. Hippocratis sententiae, ex libris Aphorismorum, Prognosticorum, Auctorumque collectae, et ad quendam perutilem ordinem redactae a Caesare Crivellato.  pp. 223. P. Chavance : Dolae, 1648. 24º.  J du Poirier dr med Turonis 1683.
783.c.13. Traicté chirurgical des bandes, laqs emplatres, compresses, astelles, et des bandages en particulier, plus les observations des cures faictes par les bandes, laqs et compresses emplatrées. Montpellier, 1651. In-8º. Jacques du Poirier d’Amboise d med mars 1690
784.m.11.  J. Nardii … Apologeticon in F. Liceti Mulctram, vel, de duplici calore.  pp. 537. Typis A. Massae et Soc.: Florentiae, 1638. 4º.  J bus du Poirier Turonensis Ambrosianus doct med Turonis 1683
788.c.32. Brevis dissertatio de morbis haereditariis, … qua probatur, affectus morbosos quibuscum Ludovicus XIII., Rex Galliae, … conflictatus est, fuisse adventitios, non profectitios, non hereditarios.  Parisiis, 1647. 4º.  J B du Poirier turonensis & Ambrosianus d med Turonis 1683 [ numérisé ]
1033.b.23.(2.)  Glauberus Redivivus ; das ist : Der von falschen und gifftigen Zungen ermorte … uber … wieder auffgeständene Glauber, oder klarer beweiss dass Farners … falschgenante Apologia … nichts anders, als … Lügen sein.  J. Jansson : Amsterdam, 1656. In-8º. JB du Poirier Doct. med. 1683. [ numérisé ]
1034.g.6. [Tyrocinium chymicum] Hac quarta editione… illlustratum, plus duplo auctum… studio & opera Christopheri Gluckradts.  537 p. Apud I. Fabricium : Regiomonti, 1618. In-8º.  J. du Poirier 1683
1037.a.2.(1.)  Historia omnium Aquarum, que in communi hodie practicantium sunt usu … Accessit … conditorum … & specierum aromaticorum … tractatus, etc.  Parisiis, 1552. 16º. JB Poirier de la Ramee doct med Turonensis 1683. [ numérisé Gallica ]
1038.e.2.(3.)  Pharmacopoea Blaesensis. 37 p. Apud I. et M. Cottereau : Blaesis, 1634. In-8º. J du Poirier d med a Tours 1682
1038.e.52.(1.)  Pharmakonetes, sive pharmakitis biblos, hoc est, Liber continens Pharmaca, … quae in officinis parata habere debent Pharmacopoei.  Salmurii, 1623. 12º. Jacobus du Poirier doct med Turonis 1683
1166.g.6. R. P. M. Sandaei … Theologia Medica : in qua Principis, tam Ecclesiastice, quam Politici Officia, exemplo medici declarantur : et de Morbis a Christo humani generis Archiatro sanctis eorumque remediis disseritur.  3 pt. Coloniae Agrippinae, 1635. In-4º.  J du Poirier doct med Turonis 1687
1167.a.63. Traitté de la peste, etc.  2 pt. J. Elsevier : Leyden, 1655. In-12º. JB du Poirier
1167.f.39.(2.) Tractatus de peste, etc. Castris, 1649. Jbus du Poirier Turonensis Ambrosianus doct. med Turonis 1683

La bibliothèque de Jacques du Poirier
fut dispersée à Londres en 1727 :
Amplissimi viri Dom. du Poirier, domini de la Ramée, medici clarissimi Turonensis, ac serenissimo Ludovico XV, Galliarum Regi, à consiliis, &c : A catalogue of the library of the most famous James du Poirier, Sieur de la Ramée, physician at Tours, and counsellor to the King of France… Which will begin to be sold very cheap (the price mark’d in each book) at Woodman and Lyon’s, booksellers, in Russel Street, Covent Garden, on Monday the 15th of May 1727. Catalogues may be had gratis at Mr. Innys’s, in St. Paul’s Church Yard ; Mr. Strahan’s, in Cornhill ; and at the place of sale, 1727.  148 pages. Exemplaires assez rares : Oxford, Worcester College Library Special Collections, LRB.6.10/5. ESTC T16309. Sur Woodman & Lyon voir Robert Birley, \”The Library of Louis-Henri de Loménie, Comte de Brienne, and the Bindings of the Abbé Du Seuil\”, dans The Library, 5th Series 17, no. 2 (June 1962), p. 105-31. [ Merci à John P. Chalmers – Chicago- pour cette référence ]

Archives :
Archives départementales d’Indre et Loire, G 45. Acte par lequel M. Du Poirier, médecin, directeur d’une maison rue des Maures, reconnaît que le mur de séparation entre ladite maison et le jardin du chapitre est mitoyen.

Biblio :
Catalogue descriptif et raisonné des manuscrits de la bibliothèque de Tours, par A. Dorange, Tours, 1875. Très utile car plusieurs manuscrits ont été perdu durant la seconde guerre mondiale [ En ligne sur Gallica ]
Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France [ 1 ] [ 2 ]

Source :
Vitalien Laurent, \”Un helléniste méconnu : Jacques Du Poirier, médecin tourangeau\”, dans Vita retractata et les miracles posthumes de saint Pierre d’Atroa (Subsidia hagiographica / 31), Bruxelles, 1958, p. 55-65.

Pages :«1...11121314151617...36»